Samobójstwa w Polsce i na świecie

SAMOBÓJSTWA W POLSCE I NA ŚWIECIE

Podstawa analizy są gromadzone w urzędach statystycznych Polski i innych krajów ( na podstawie analogicznych kryteriów klasyfikacyjnych) informacje na temat nasilenia zgonów samobójczych, są to oczywiście dane ilościowe.

W ciągu ostatniego stulecia we wszystkich w zasadzie krajach świata odnotowano wyraźny niepokojący wzrost liczby samobójstw, określany niekiedy mianem epidemii. W połowie lat dziewięćdziesiątych najrzadziej śmiercią samobójczą umierano w Albanii i w Luksemburgu (73 i 74 samobójstwa), najczęściej zaś w Rosji (61 886). Liczby stanowią jednak raczej przyczyny niż miarodajny miernik zjawiska. Ten ostatni (współczynnik na 100 000 osób) wskazuje bowiem na Litwę jako kraj o najwyższym nasileniu zgonów samobójczych (45,8) i na przeciwnym krańcu kontinuum Azerbejdżan(0,6).

Nie jest możliwe bez szczegółowych analiz zmiennych społecznych, politycznych kulturowych czy gospodarczych wnioskować o przyczynach podobieństw lub odmienności analizowanego zjawiska w poszczególnych krajach.

Źródło: Maria Jarosz „Samobójstwa”, str. 79

Emile Durkheim w „Le Suicide” zauważa, ze protestanci popełniają samobójstwa częściej niż katolicy. Żydzi natomiast odbierają sobie życie niesłychanie rzadko. W rezultacie nie tyle religijne, ile raczej społeczno-demograficzne, statusowe i sytuacyjne zmienne leżą u podłoża podobieństw i odmienności wskaźników w rozmaitych krajach świata.

Współczynniki samobójstw w Polsce mają wartości średnie i zajmują środkowe(ściślej: środkowo-niższe) miejsce w światowej statystyce zgonów.

SAMOBÓJSTWA W UKŁADZIE TERYTORIALNYM. MIASTO I WIEŚ

Za jeden z ważniejszych wyznaczników analizy struktury samobójstw w Polsce należy uznać rosnący w niej udział mieszkańców wsi i malejący mieszkańców miast.

W roku 1995 udział samobójstw ze wsi w porównaniu z samobójcami z miast był o blisko 40% większy, podczas gdy w 1951 roku proporcje te były w przybliżeniu odwrócone. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych zaobserwowano tendencje wyrównywania się udziału mieszkańców miast i wsi w strukturze zgonów samobójczych: w 1978 roku wskaźniki śmierci samobójczej w obu środowiskach były analogiczne (wynosiły około 50%). Ta tendencja utrzymuje się po dziś. Niemniej jednak powoli można zaobserwować nasilenie zamachów samobójczych popełnianych u osób mieszkających na wsi.

WSPÓŁCZYNNIKI SAMOBÓJSTW WG MIEJSCA ZAMIESZKANIA-NA 100 000 MIESZKAŃCÓW

Źródło: Roman Bielecki „Dynamika, Uwarunkowania, Profilaktyka samobójstw w ostatnim ćwierćwieczu XX w. w Polsce”, str.18

WIEK SAMOBÓJCÓW

Podstawowymi cechami zbiorowości samobójców są cechy demograficzne, a zwłaszcza płeć i wiek. Mężczyźni popełniają samobójstwa kilkakrotnie częściej niż kobiety. Zależność ta występuje we wszystkich krajach europejskich. W odróżnieniu od odmienności zachowań samobójczych mężczyzn i kobiet mający charakter statyczny, niezmienny od pokoleń zróżnicowanie wg wieku ma- zwłaszcza w ostatnim czterdziestoleciu , charakter wyraźnie dynamiczny: przy utrzymaniu się nasilenia samobójstw w starszych rocznikach, obserwujemy wyraźny wzrost udziału w strukturze samobójstw roczników młodszych(szczególnie dzieci).

W Polsce jak wykazują statystyki, struktura samobójców według wieku jest zbliżona do występującej w większości krajów.

Roczniki o najwyższym nasileniu śmierci samobójczej składają się na grupy wieku średniego i zaawansowanego: od 35 do 75 roku życia. W młodszych grupach wieku wraz ze zbliżaniem się do wieku dojrzałego i średniego współczynniki zgonu- zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn rosną.

Polska charakteryzuje się przy tym w porównaniu w innymi krajami nadprezentacją samobójców w wieku 35-54 lata. Cecha ta względnie trwale wyróżnia polską strukturę samobójców.

WIEK OSÓB PODEJMUJĄCYCH SAMOBÓJSTWO W ROKU 2005

SAMOBÓJSTWA KOBIET I MĘŻCZYZN

W opublikowanym raporcie zdrowia swiatowej organizacji zdrowia szacuje się, że ofiary samobójczego zamachu stanowią 1,8% spośród 54 miliona osób, które zmarły na całym świecie w 1998 roku. W przypadku młodzieży odsetek ten jest wyższy. Wykres obrazuje 10 najważniejszych przyczyn zgonu dla mężczyzn i kobiet w wieku od 15 do 44 lat. Samobójstwo lokuje się na drugim miejscu wśród kobiet i na czwartym wśród mężczyzn. Obrazują to wykresy.

KOBIETY (W TYSIĄCACH)

MĘŻCZYŹNI(W TYSIĄCACH)

Niemniej jednak z innych badań wynika, iż to mężczyźni popełniają samobójstwo częściej niż kobiety. Co prawda mężczyźni wykazują mała liczbę gestów samobójczych, u kobiet znacznie większą, jednak kobiety traktują samobójstwo „instrumentalnie”, jako swoiste „wołanie o pomoc” i ich działania kończą się jedynie na próbach, a nie śmiercią.

Przewaga mężczyzn najmocniej zarysowuje się w grupie osób młodych i w wieku średnim. Przy łącznej średniej wieku dla mężczyzn 44.5 lat, wśród kobiet wynosiła ona 48.8 lat. Zaobserwowano alarmujący wzrost liczebności nastoletnich i młodych mężczyzn. Ich udział w grupie do 30 roku życia przekraczał średnio 22%, a w roku 2000 wynosił prawie 29%. Odpowiednio średni udział kobiet w tym wieku wynosił tylko około 13%. Na przestrzeni opisanych dziesięciu lat zwraca uwagę pewne odwrócenie tendencji wśród badanych grup. W początkowym okresie średnia wieku kobiet była zbliżona, a w roku 1991 i 1993 nawet niższa od przeciętnego wieku mężczyzn. Gdy na początku lat dziewięćdziesiątych zwykle starsi mężczyźni niż kobiety odbierali sobie życie, to w roku 2000 średnia wieku kobiet była wyższa o 8 lat, a w roku 1998 nawet o 14 lat. Doszło do wyraźnego postarzenia się populacji kobiet-samobójczyń (średnia powyżej 50 lat w drugiej połowie badanego okresu). Samobójczynie w wieku ponad 60 lat stanowiły 28.5% wśród wszystkich kobiet, będąc najliczniejszą grupą w przyjętym przez nas podziale wiekowym.

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Samob%C3%B3jstwo#Statystyka

STAN CYWILNY SAMOBÓJCÓW

Na przestrzeni lat obserwuje się zmiany w zakresie stanu cywilnego zabójców. Na początku lat siedemdziesiątych najniższe współczynniki samobójstw charakteryzowały panny i kawalerów. Tej tendencji nie potwierdzają późniejsze lata. Od kilku lat samobójstwa kawalerów i panien utrzymują się na jednakowym poziomie (ponad 1700 rocznie), natomiast samobójstwa żonatych i zamężnych wzrastają w latach 1992-1995.

Stan cywilny osób podejmujących zamachy samobójcze:

• kawaler, panna – 1802 (1550)
• żonaty, zamężna – 2460 (2048)
• konkubinat – 172 (131)
• wdowiec, wdowa – 352 (204)
• rozwiedziony (a) – 348 (282)
• separacja – 66 (60)
• pozostałe zamachy – 425 (321)