Wolność, czym jest

Wolność

Wydaje się, że odpowiedź na pytanie – czym jest wolność – nie stanowi dla nas żadnego problemu. Jednak gdy się nad tym głębiej zastanowić, to kategoria wolności wcale nie jest taka prosta do wyjaśnienia. Bo w końcu co to znaczy być wolnym? Móc wstawać o 10 czy może jeść to, na co się ma ochotę? Najważniejsza jest możliwość określenia własnego wyboru i możliwość wyboru.

Każdy wybór wyraża bowiem wartość kategorialną czynu (np. szczerość), człowiek podejmuje działanie i to wyraża jego wolność w odniesieniu do danej kategorii. Co ciekawe, człowiek jest wolny bez względu na to czy czyni dobro lub zło (bo to on podejmuje decyzję i jest odpowiedzialny za swoje czyny).

A po co nam ta wolność?

Wolność ma doprowadzić do realizacji samego siebie (wolność nie oznacza możliwości takiego lub innego wyboru lecz możliwość stawania się coraz bardziej sobą). Podejmując decyzje czy jakieś działania powinniśmy obrać jakiś jeden cel, dzięki którym poczujemy się spełnieni.

Stawanie się coraz bardziej sobą można spełnić właśnie poprzez właściwe używanie swojej wolności (wypełnianie siebie, swojego ‘ja’), a także poprzez podejmowanie decyzji jej sprzyjających. Ponieważ jeżeli działamy przeciwko sobie-negatywne, to oddalamy się od naszego celu. Debatując o spełnianiu się nie można nie wspomnieć o autorealizacji.

AUTOREALIZACJA

Jest to aktualizacja wolności fundamentalnej, która jest określana przez nasze wybory. Oczywiście człowiek może działać na przekór, lecz powinniśmy się zastanowić, czy lepiej robić to, co można, czy to, co jest dobre, przyniesie nam jakąś materialną czy rozwijającą korzyść.

Musimy też spojrzeć na kategorię wolności z nieco innej perspektywy, wręcz jako zadanie, jako punkt do realizacji. Mówi się, że człowiek jest panem samego siebie, jeśli w pełni panuje nad sobą. A czy my jesteśmy w stanie zapanować nad naszymi kaprysami, uczuciami, popędami? Myślę, że wiele z Was w duchu odpowie – nie. Przykładowo widzimy w telewizji reklamę najnowszego telefonu, wówczas oczywiście mają na nas wpływ wszystkie zastosowane przez marketingowców sztuczki, które mają wywołać w nas pragnienie posiadania danej rzeczy. Następnie sami przekonujemy się, że faktycznie potrzebujemy nowego sprzętu i niejako usprawiedliwiamy swój wydatek, idziemy do sklepu, dokonujemy zakupu i wracamy do domu ze świadomością, że dokonaliśmy świadomego i mądrego wyboru. Tylko czy naprawdę to my go dokonaliśmy? Czy możemy z pełną odpowiedzialnością stwierdzić, że jesteśmy wolni?

Dwa elementy składają się na wolność:

1. Odpowiedzialność: ja coś czynię, czyli odpowiadam za swoje czyny (bo jestem autorem własnych czynów). Odpowiadam za działania, które planuję wykonać, nie tylko za te, które wykonałem. Wolność nie oznacza spełniania ochoty, zachcianki.

2. Konieczność życiowa: coś czego nie jestem w stanie przekroczyć, mogę tylko zaakceptować (np. skrajna konieczność życiowa – śmierć; kalectwo, posiadanie rodziców).

WOLNOŚĆ PSYCHICZNA
A czym jest wolność psychiczna dla człowieka? To wewnętrzne poczucie bycia niezależnym, które daje siłę i motywację do działania. Czyny te powinny być jednak oparte o wyznawane przez nas wartości, umożliwia to świadome działanie. Najważniejsze jednak, by ta siła nie zamykała nas na innych, a wręcz przeciwnie – dawała pretekst do wchodzenia w wartościowe relacje z innymi ludźmi oparte na zaufaniu i zaangażowaniu. I pamiętajmy, że jeżeli chcemy być szczęśliwi z innymi ludźmi, musimy najpierw nauczyć się, jak być szczęśliwym z samym sobą.