Ustawienia Berta Hellingera nazywane są także konstelacjami rodzinnymi lub ustawieniami systemowymi. Pozwalają one na rozpoznanie źródła problemu na niezwykle głębokim poziomie. Pomagają także w pełni zrozumieć dynamikę danej sprawy, dzięki czemu można poczynić kroki w kierunku istotnej i nieuniknionej metamorfozy. Cały proces ustawienia przywraca więc harmonię w naszej kondycji psychiczno- cielesnej, a także w podstawowych relacjach z innymi ludźmi. Można więc uznać, że ustawienie hellingerowskie to swoista terapia, oparta na pewnych założeniach. Przede wszystkim, istotne jest prawidłowe rozpoznanie problemu, a dopiero w dalszej kolejności dobór odpowiednich metod terapeutycznych. Bert Hellinger stworzył swoją koncepcję z myślą o doborze odpowiedniego rozwiązania za pomocą szukania czynników otoczenia pacjenta, które mogły mieć wpływ na jego zachowania. Dzięki temu, terapia sugeruje, że to nie w pacjencie leży problem, ale we wpływie systemu na jego działania. Ponadto Bert Hellinger rozwinął metodę porządkowania splątanych oraz zerwanych więzów rodzinnych, czyli ustawienia rodzinne. Zgodnie z jego spostrzeżeniami, osoba zupełnie obca, postawiona na miejscu jednego z członków rodziny będzie miała takie same odczucia jak osoba należąca do rodziny, pomimo tego, że kompletnie jej nie zna.
Spis treści
Założenia ustawień hellingerowskich
Ta koncepcja zakłada, że istotne jest przede wszystkim kompleksowe podejście do tematu współzależności oraz funkcjonowania i reakcji między członkami danego społeczeństwa (organizacji, grupy zawodowej, rodziny, współpracowników itp.) Tak zwane systemowe współoddziaływanie można również rozpoznać na przykład w wewnętrznych cechach danej osoby; przejawiają się one zazwyczaj przez różnorakie tendencje danego człowieka do zachowywania się w określony sposób, jego działania, objawy, a także funkcjonowanie na konkretnym poziomie somatycznym.
Zazwyczaj terapia z wykorzystaniem ustawień hellingerowskich jest krótkoterminowa. Pacjenci, którzy z niej korzystają przychodzą do psychologa zwykle tylko kilka razy, czasami nawet jeden raz jest w pełni wystarczający. Otóż, cała sprawa polega na tym, aby wspólnie zasiać ziarno, które z czasem kiełkuje, rośnie i wydaje owoce. Ważne jest więc, aby pacjent sam chciał skorzystać z pomocy, to od niego musi wyjść inicjatywa. Dobrze też byłoby, gdyby rozumiał swój problem i chciał z nim walczyć.
Terapia systemowa zakłada, że ludzkie problemy wynikają głównie z różnobarwnych relacji międzyludzkich. Zalążek wszystkich naszych zachowań kiełkuje zwykle w obrębie rodziny, a także wydarzeń, które w rodzinie (danym systemie) miały miejsce. Toteż, to właśnie tam najlepiej jest szukać przyczyn naszych kłopotów, a także tam można znaleźć ich rozwiązanie. Metoda zapoczątkowana przez Berta Hellingera bierze to właśnie pod uwagę. Jednak zakłada, że pacjent jest częścią systemu w jakim żyje i to właśnie tutaj należy często szukać przyczyn danego stanu rzeczy. Terapia systemowa (terapia ustawień hellingerowskich jest zgodna z terapią systemową) zakłada, że przyczyn różnych trudności, jakie napotykamy w codziennym życiu, należy upatrywać w tym, co zdarzyło się wcześniej w życiu konkretnych osób (należących do systemu), a nie tylko w życiu pacjenta. Nie skupia się ona jedynie na osobie, której problem dotyczy, ale na całym otaczającym ją systemie właśnie. Takie podejście umożliwia przede wszystkim znalezienie źródeł różnorakich problemów, których w inny sposób nie da się zrozumieć. Terapia systemowa jest z pewnością terapią zorientowaną na rozwiązanie. Toteż skupia się ona nie tylko na odkrywaniu przyczyn problemów, ale także na szukaniu dla nich odpowiedniego rozwiązania.
Przebieg terapii z wykorzystaniem ustawień hellingerowskich
Na początek pacjent musi określić sytuację, swój problem. Jednak terapia nie opiera się na szukaniu tego problemu. To pacjent samodzielnie powinien dojść do wniosku, co tak naprawdę go trapi. Następnie, ustawienie rozgrywa się na tak zwanej płaszczyźnie ruchu wewnętrznego. Powinno być ono dość dynamicznym procesem, który ukazuje wszelkie emocje, postawy i odczucia towarzyszące konkretnej sprawie, z którą aktualnie się pracuje. Najczęściej są to wrażenia ukryte głęboko pod powłoką świadomości pacjenta. Istotną rolę w procesie terapii z wykorzystaniem ustawień hellingerowskich odgrywa więc odpowiednia interpretacja myśli pacjenta. Ważna jest też oczywiście chęć współpracy. To pacjent musi dobrowolnie wyjść z inicjatywą chęci korzystania z terapii.