Triada autystyczna - co to jest?
Triada autystyczna - co to jest?
Triada autystyczna to pojęcie używane w diagnostyce zaburzeń ze spektrum autyzmu. Odzwierciedla ono trzy kluczowe obszary objawów charakterystycznych dla autyzmu, które są podstawą diagnozy oraz planowania terapii. Te trzy obszary to zaburzenia interakcji społecznych, zaburzenia komunikacji oraz ograniczone, stereotypowe zachowania. Osoby dotknięte autyzmem często wykazują problemy w jednym lub kilku z tych obszarów, co przekłada się na trudności w funkcjonowaniu w codziennym życiu.
Zaburzenia interakcji społecznych
Brak emocjonalnego kontaktu
Jednym z głównych objawów autyzmu związanych z zaburzeniami interakcji społecznych jest trudność w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji z innymi ludźmi. Osoby z autyzmem mogą wykazywać brak zainteresowania innymi, niechęć do kontaktu wzrokowego, trudności w rozumieniu emocji i intencji innych oraz ograniczone umiejętności w nawiązywaniu relacji przyjaźni czy miłości. Mogą również przejawiać trudności w empatii i wewnętrznym zrozumieniu stanu emocjonalnego innych osób.
Trudności z empatią
Osoby z autyzmem mogą mieć trudności z empatią, czyli zdolnością do przeżywania i rozumienia emocji innych ludzi. Mogą mieć problemy z odczytywaniem niewerbalnych sygnałów społecznych, jak mowa ciała czy wyrazy twarzy, co utrudnia im interpretację stanu emocjonalnego innych osób. To z kolei może prowadzić do kłopotów w nawiązywaniu relacji z innymi i porozumiewaniu się z nimi w sposób adekwatny do sytuacji.
Zaburzenia komunikacji
Opóźniony rozwój mowy
Kolejnym kluczowym obszarem triady autystycznej są zaburzenia komunikacji. Osoby z autyzmem mogą mieć opóźniony rozwój mowy lub w ogóle nie mówić. Mogą wykazywać trudności w porozumiewaniu się werbalnym i niewerbalnym, np. gestykulacji czy mimice. Mogą też używać języka w sposób dosłowny, bez rozumienia metafor czy przenośni, co może prowadzić do nieporozumień w komunikacji z innymi.
Problemy z emisją i recepcją
Osoby z autyzmem mogą mieć problemy z emisją i recepcją języka. Mogą mieć trudności w samodzielnym inicjowaniu rozmowy, przerywaniach wypowiedzi lub nieadekwatnych reakcjach na pytania lub polecenia. Mogą również mieć ograniczoną umiejętność dostosowania swojego języka do sytuacji komunikacyjnej oraz trudności z rozumieniem języka potocznego i skomplikowanych struktur zdaniowych.
Ograniczone, stereotypowe zachowania
Powtarzalne ruchy
Trzecim obszarem triady autystycznej są ograniczone, stereotypowe zachowania. Osoby z autyzmem mogą wykazywać powtarzalne ruchy, takie jak kołysanie się, kiwanie głową, wykonywanie monotonnych gestów czy trzepotanie rąk. Mogą też mieć uporczywe zainteresowania np. na punkcie określonych tematów czy przedmiotów. Mogą reagować nadmiernie na zmiany w otoczeniu i rutynie oraz wykazywać silne upodobania do pewnych schematów czy sekwencji działania.
Ograniczone zainteresowania
Osoby z autyzmem mogą mieć ograniczone zainteresowania i aktywności, które mogą być bardzo intensywne i skupione na jednym lub kilku konkretnych obszarach. Mogą mieć trudności z dostosowaniem się do zmian w swoim środowisku i być oporni na nowe pomysły czy sugestie. Ograniczone, stereotypowe zachowania mogą wpływać na codzienne funkcjonowanie oraz interakcje społeczne tych osób.
W ostateczności triada autystyczna obejmuje trzy kluczowe obszary, które są charakterystyczne dla autyzmu i stanowią podstawę diagnozy oraz terapii osób dotkniętych tym zaburzeniem. Zrozumienie tych obszarów jest kluczowe dla skutecznej interwencji i wsparcia osób z autyzmem, aby pomóc im w funkcjonowaniu w społeczeństwie i w pełni wykorzystać swój potencjał.
