Następny artykuł serii – Skłonności samobójcze osób depresyjnych
DEBIUTANCI I RECYDYWIŚCI
Coraz większa liczba ludzi rozpoczyna „karierę samobójczą”, tendencji tej nie można przypisać jedynie częstszemu występowaniu chorób psychicznych, czy problemów psychologicznych w populacji.
Ogólnemu wzrostowi liczby prób samobójczych odpowiadał rozwój badań nad możliwościami przewidywania powtórnych prób; 15-20% niedoszłych samobójców ponowi zamach na własne życie w ciągu 3 miesięcy po pierwszej próbie. Czy można przewidzieć kto znajdzie się w tej grupie? Buglass i Horton (1974) opracowali 6-stopniową skalę prognozowania powtórnych prób samobójczych. Czynniki wskazujące na możliwość powtórnej próby samobójczej to:
- problem z alkoholem
- diagnoza socjopatii
- historia szpitalnego leczenia psychiatrycznego
- historia leczenia ambulatyiryjnego
- mieszkanie z dala od krewnych
- wcześniejsze próby samobójcze.
Ryzyko powtórnego usiłowania samobójstwa w ciągu najbliższego roku wynosiło 5%, jeśli obecny był nie więcej niż jeden czynnik skali, i aż 48%- jeśli obecne były wszystkie czynniki.
Skali Buglassa i Hortona użyto w dwóch badaniach prowadzących we Włoszech, jednakże grupę recydywistów, od „nowicjuszy” odróżniono za pomocą innych kryteriów klinicznych i społecznych. Różnica ta podkreśla zarówno heterogeniczny charakter zachowań samobójczych, jak i subtelność wpływu czynników społecznych i kulturowych na tendencje samobójcze. Nowsze badania z 1991 roku przyniosły obszerniejszą listę zmiennych prognostycznych i są to:
- próby samobójcze w przeszłości
- zaburzenia osobowości
- spożycie alkoholu
- ponad 21 jednostek tygodniowo dla mężczyzn
- ponad 4 jednostki tygodniowo dla kobiet
- historia leczenia psychiatrycznego
- bezrobocie
- niska klasa społeczna
- nadużywanie narkotyków psychoaktywnych
- kryminalna przeszłość
- przemoc- w ciągu ostatnich 5 lat
- wiek między 25 a 54 lat
- samotny/ owdowiały/ rozwiedziony.
Osoby, które mają 3 lub mniej wymienionych cech podejmą powtórną próbę z 5% prawdopodobieństwem, jednakże spośród osób, które maja cech 8 i więcej, aż 41,5% będzie próbowało ponownie odebrać sobie życie.
Trzeba pamiętać, że zachowanie samobójcze należy do względnie rzadkich, trudno je więc przewidywać, zwłaszcza w okresie tak krótkim jak rok. W badaniach Kreitmana i Fostera(1991) na przykład prawie 60% osób, u których wystąpiło osiem lub więcej czynników prognostycznych, nie ponowiło próby w badanym okresie.
Zidentyfikowano również podtypy „recydywistów”, co z kolei przyczyniło się do wcześniejszego wykrywania ludzi zagrożonych. Opisane trzy typy „recydywistów” to osoby, które:
- chronicznie powtarzają próby samobójcze z powodu nawracających kryzysów
- powtarzają próby w okresach stresu
- dokonują jednej powtórnej próby w okresie silnego stresu.
Narzędzia, które miałyby mierzyć ryzyko samobójstwa, maja wiele ograniczeń, służą jednak dobrze do oceny ryzyka i pozwalają stworzyć bardziej szczegółowy profil potencjalnych samobójców.
Ogólnie rzecz biorąc, w badaniach prospektywnych stwierdzono, że osoby ponawiające próby samobójcze częściej:
- są rozdrażnione lub żyją w separacji
- pochodzą z biedniejszych środowisk społecznych
- planują próbę z ponad tygodniowym wyprzedzeniem.
Z badań retrospektywnych wynika, że recydywiści częściej:
- mówią, że chcą uciec z nieznośnej sytuacji
- mają zaburzenia osobowości
- są uzależnieni od narkotyków lub alkoholu
- żyją w izolacji społecznej
- są bardziej impulsywni.
Powtórne próby samobójcze podejmują tez częściej osoby miedzy 25 a 55 rokiem życia pozbawione płatnego zatrudnienia. Upowszechnienie informacji o typach potencjalnych samobójców i ich cechach charakterystycznych może pomóc w zapobieganiu przyszłym próbom samobójczym, zwłaszcza w odniesieniu do osób, które takie próby podejmują wielokrotnie.
