Osobowość histrioniczna

Nazwa zaburzenia histrionicznego pochodzi od łacińskiego określenia słowa aktor (tj. histrio), a w przyszłości było również określane jako osobowość histeryczna. Zaburzenie tego typu nie jest powszechnie znane, zatem warto się z nim zapoznać. Co charakteryzuje jednostkę histrioniczną oraz jak rozpoznać to zaburzenie? Przekonajmy się!

Cechy osobowości histrionicznej

Jednostki dotkniętej tym zaburzeniem nie da się nie zauważyć, ponieważ celowo stara się skupić na sobie uwagę otoczenia. Ton jej głosu jest emocjonalny, głośny oraz teatralny. Osoba ta przesadnie koncentruje się na własnych emocjach, często dramatyzuje, nadzwyczajnie reaguje na różne wydarzenia. Stan ten można określić również jako tak zwana płytka oraz chwiejna uczuciowość (od euforii do przygnębienia). Stale poszukuje ona motywacji do działania, zainteresowania osób postronnych, sporo gestykuluje, sprawia wrażenie energicznej i niespokojnej. Często taką jednostkę charakteryzuje nadmierne koncentrowanie się na atrakcyjności fizycznej oraz uwodzicielskość (często niestosowna prowokacyjność) w wyglądzie oraz zachowaniu. Teoria psychologii psychodynamicznej podkreśla, iż osoby cierpiące na to zaburzenie charakteryzuje wyparcie. W ten sposób jednostki radzą sobie z problemami i starają się koncentrować na pozostałych aspektach rzeczywistości. Ponadto, opowieści osób zaburzonych charakteryzuje ekspresja, potrzeba docenienia oraz wysoka reaktywność. Często wykazują one dość wysoki poziom lęku, mają dobrą intuicję oraz są uzależnione od tzw. pobudzenia emocjonalnego. W związku z tym mogą mieć one skłonności do przeżywania kryzysów emocjonalnych i przyciągania niebezpiecznych sytuacji. Charakteryzuje je również wysoki poziom sugestywności – podlegają wpływom innych osób. Potrafią również „ubarwiać” wszelkie wydarzenia, aby wzbudzić podziw otoczenia i entuzjazm. Niektórzy badacze ludzkiej psychiki twierdzą, iż są one uzależnione od karmienia się zmiennymi emocjami. Styl wypowiedzi takiej osoby może być również pozbawiony szczegółów, impresjonistyczny, mało konkretny. Związki, w której uwikłana jest jednostka histrioniczna mogą się jej również wydawać bardziej intymne niż są one w rzeczywistości, co również może prowadzić do kryzysów emocjonalnych i objawów histerii.

Przyczyny rozwoju zaburzenia

Zazwyczaj przyczyny rozwoju tego typu zaburzenia są zróżnicowane – należą do nich zarówno czynniki genetyczne, jak i te związane z wychowaniem i procesami rozwojowymi. Między innymi doświadczanie obojętności jako dziecko, deficyty uwagi ze strony rodziców, brak konsekwencji w karaniu i nagradzaniu oraz niskie poczucie wartości mogą stanowić podstawy rozwoju osobowości histrionicznej. Często współwystępuje ona z osobowością zależną, narcystyczną, hipochondrią, objawami dysocjacyjnymi czy hipomanią i stanami lękowymi.

Leczenie zaburzenia osobowości powinno opierać się przede wszystkim na kontaktach z terapeutą, a leczenie farmakologiczne jest wskazane w jedynie przypadku współwystępowania objawów depresji bądź zaburzeń lękowych. Należy jednak pamiętać, iż specyficzne traktowanie ludzi przez jednostkę histrioniczną dotyczy również terapeuty. Istnieje więc zagrożenie zbytniego zaangażowania emocjonalnego w terapię bądź prowokowania seksualnego. Jednostka może odczuwać też pozorne, niewystarczające zaangażowanie specjalisty w terapię i bagatelizowanie jej uczuć. Utrudnia to znalezienie odpowiedniego terapeuty oraz kontynuowanie procesu leczenia. W przypadku leków istnieje niebezpieczeństwo nadużywania w celu zwrócenia na siebie uwagi otoczenia – szczególnie terapeuty.

Podsumowując, osobowość histrioniczna to jedno z najmniej znanych zaburzeń. Często jest bagatelizowane i niedostrzegalne, oczywiście pozornie, ponieważ sama jednostka wzbudza zainteresowanie teatralnością zachowań i właściwym jej pobudzeniem emocjonalnym. Osoba taka chce czuć się wyjątkowa i stosuje w tym celu różnorodne zachowania – w tym: zmienne nastroje, kaprysy, złość, kokieteryjność, wybuchowość oraz ekspresja. Często reakcje te są nieadekwatne i otoczenie nie może ich zrozumieć. Należy jednak pamiętać, iż wykazuje ona zarazem niski poziom krytyki swoich poczynań, co może być przejawem egocentryzmu, nadwrażliwości oraz problemów emocjonalnych.