Metafora – czym są metafory?

Metafora

Zastanawialiście się kiedyś jakie ogromne znaczenie mają metafory używane w danych wypowiedziach? Otóż psycholodzy społeczni przyjrzeli się bliżej temu zagadnieniu i wyniki ich badań z pewnością będą dla Was zaskakujące. Zapraszam do lektury!

Arystoteles już w starożytności dostrzegł, że metafory mają duży wpływ na to, w jaki sposób odbieramy, rozumiemy i oceniamy daną wypowiedź. Pomaga ona również uporządkować zdobytą już przez nas wiedzę, a także lepiej zrozumieć otaczający nas świat. Ma ona ogromne zastosowanie w treningach twórczości, psychoterapii, medycynie i edukacji, gdyż jak się okazuje, czasem wystarczy zastosować odpowiednią metaforę, aby zmienić czyjś sposób myślenia czy działania. Choć w pierwszym momencie słysząc słowo – metafora kojarzy nam się ona z pięknym wysławianiem się czy poezją, ma ona również zastosowanie wśród prezydentów czy liderów wielkich grup.

Martin Luther King rozpoczął walkę z rasizmem od przemówienia, w którym przekonywał, że „doliny muszą zostać wzniesione, a wzgórza obniżone”. Jom Jones, który stworzył sektę Świątynię Ludu i doprowadził do aktu masowego samobójstwa, przekonywał swoich wyznawców, że jest to jedynie „ostateczny rytuał”. Wojciech Jaruzelski wprowadzając 1981 roku stan wojenny w Polsce tłumaczył, że „Ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią”, a Adolf Hitler nazywał Żydów „robactwem”. Sami musicie chyba przyznać, że takie metafory mocno oddziaływają na naszą wyobraźnię, która słysząc takie słowa zaczyna wizualizować sobie konkretne obrazy mające niesamowitą moc. Ich siła jest określana nie tylko przez nasze przypuszczenia, a także została dokładnie przebadana przez naukowców w 2002 roku.

Badanie na blisko 4 tysiącach osób wykazało niesamowitą skuteczność metafor w wywieraniu wpływu na innych. Jak to działa? Po pierwsze metafora zmusza nasz mózg, abyśmy głębiej zastanowili się nad sensem danego komunikatu, po drugie wywołuje w nas przyjemne doznania w momencie, gdy dostrzegamy jakieś podobieństwo i analogię do innego czynnika. Ponadto jest to bardzo silna broń w dyskusji, bowiem poprzez określoną sieć skojarzeń wytrąca ona przeciwnikowi możliwość kontrargumentu. Należy również wspomnieć o tym, iż człowiek posługujący się metaforami jest postrzegany przez innych jako bardziej wiarygodny, gdyż zdaje się nam jako znawca w danym temacie. Na końcu potwierdziła się również wcześniejsza przytoczona przeze mnie teza, że metafora ułatwiła badanym uporządkowanie tematu i zespolenie go w sposób, który był dla nich łatwy do zapamiętania i zrozumienia.

Metafora ma ogromne znaczenie w wielu aspektach naszego życia, nie tylko w zakresie polityki. Duże pole do popisu pozostawia się także reklamom, które za pomocą prostych obrazów chcą przekazać ludziom np. w jaki cudowny sposób pomnożą się ich pieniądze na koncie w banku. Zdaje się to tak łatwe, że powstają w nas pozytywne emocje, dzięki którym jesteśmy już tylko o krok od podjęcia decyzji o założeniu lokaty.

Niektórzy naukowcy twierdzą, że możliwość tworzenia metafor i ich poprawnego odczytywania świadczy o ludzkiej inteligencji. Niemniej jednak musimy sobie zdawać sprawę z tego, jak często jest ona wykorzystywana jedynie do manipulacji innymi. A już na koniec mała ciekawostka – człowiek w przeciągu swojego całego życia tworzy ich około 30 tysięcy. Niesamowite, prawda?