Mania – epizod maniakalny, przyczyny, objawy, leczenie‍

Mania jest zaburzeniem nastroju charakteryzującym się nadmiernie podwyższonym nastrojem, często określanym jako „epizod maniakalny”. Dokładne przyczyny manii nie są znane, ale istnieje wiele potencjalnych wyzwalaczy – od czynników środowiskowych po genetykę – które mogą przyczynić się do wystąpienia tego stanu.

Objawy manii mogą się bardzo różnić i mogą obejmować zwiększony poziom energii, podwyższoną samoocenę, zmniejszoną potrzebę snu i impulsywne zachowanie. Leczenie manii zazwyczaj obejmuje kombinację leków, terapii i zmian w stylu życia, aby pomóc danej osobie kontrolować objawy i poprawić ogólną jakość życia.

Przyczyny manii

Dokładne przyczyny manii nie są znane, ale istnieje szereg potencjalnych czynników wyzwalających, które mogą przyczynić się do wystąpienia tego stanu. Genetyka – Osoby z rodzinną historią chorób psychicznych są bardziej podatne na rozwój manii. Czynniki środowiskowe – bodźce zewnętrzne, takie jak stres, trauma, brak snu i nadużywanie substancji mogą również wywołać manię.

Leki – Niektóre leki, szczególnie antydepresyjne, antypsychotyczne, stabilizatory nastroju i beta-blokery mogą zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia epizodu maniakalnego. Niedobór snu – Bycie pozbawionym snu może również zwiększyć ryzyko wystąpienia manii.

Objawy manii

• Zwiększony poziom energii – Zwiększona motywacja i poziom energii to jedne z najczęstszych objawów manii. Niektórzy ludzie doświadczają nawet spadku potrzeby snu. – Zmniejszona potrzeba snu – Niektóre osoby mogą nie potrzebować snu przez kilka dni lub nawet tygodni w czasie epizodu maniakalnego. Może to prowadzić do niebezpiecznych skutków ubocznych, w tym halucynacji lub urojeń. – Podwyższona samoocena – Zarówno urojenia, jak i wahania nastroju mogą powodować u danej osoby fałszywe poczucie wyższości, które może prowadzić do agresywnych lub nieodpowiednich zachowań. – Zmniejszone zapotrzebowanie na jedzenie – Niektóre osoby doświadczają zmniejszenia apetytu podczas epizodów maniakalnych, podczas gdy inne mogą mieć zwiększony apetyt i/lub angażować się w ryzykowne, impulsywne zachowania, takie jak kradzieże w sklepach lub uprawianie seksu bez zabezpieczenia. – Zwiększona impulsywność – może ona obejmować od podejmowania pochopnych decyzji finansowych do pochopnych decyzji seksualnych i angażowania się w szkodliwe lub ryzykowne zachowania. – Zwiększona lub zmniejszona mowa – Niektóre osoby mogą mieć nadmiernie rozmowny lub naciskany wzorzec mowy, podczas gdy inne mogą doświadczać ciszy lub wycofania. – Wahania nastrojów – Wahania nastrojów są powszechne podczas epizodów maniakalnych, gdzie osoba może zmieniać się między euforią a silną drażliwością w ciągu kilku godzin lub nawet minut. – Zwiększona kreatywność – Niektórzy ludzie czują się zainspirowani i mają wzrost energii twórczej i produkcji podczas epizodów maniakalnych; inni doświadczają czegoś przeciwnego.

Diagnozowanie manii

Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych (DSM) jest podstawowym źródłem informacji dla psychologów podczas diagnozowania zaburzeń psychicznych. DSM zawiera kilka kryteriów diagnostycznych dla epizodów maniakalnych. Po pierwsze, osoba musi mieć wyraźnie podwyższony nastrój lub wyraźną zmianę w stosunku do swojego zwykłego nastroju, po której następuje niezdolność do kontrolowania swoich emocji. Następnie osoba musi mieć trzy lub więcej objawów z listy dziewięciu. Objawy muszą trwać przez co najmniej tydzień i muszą stanowić zmianę w stosunku do typowego funkcjonowania osoby. Wreszcie, objawy muszą powodować znaczny niepokój lub upośledzenie w codziennym życiu danej osoby.

Leczenie manii

Leczenie manii będzie się różnić w zależności od nasilenia objawów. Osoby z łagodnymi objawami mogą potrzebować jedynie dostosowania reżimu leków. Osoby doświadczające umiarkowanych objawów mogą wymagać leków i psychoterapii, takiej jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT) i terapia interpersonalna (IPT) lub, w rzadkich przypadkach, terapii elektrokonwulsyjnej (ECT). Ciężkie przypadki mogą wymagać hospitalizacji, leków, CBT i/lub ECT. Leki – Główne klasy leków stosowanych w leczeniu manii obejmują stabilizatory nastroju, leki przeciwpsychotyczne, leki przeciwdepresyjne i lit. – Stabilizatory nastroju – Leki przeciwpsychotyczne – Leki przeciwdepresyjne – Lit

• Stabilizatory nastroju – Leki te są ogólnie stosowane w leczeniu zaburzeń nastroju, takich jak mania i depresja. Stabilizatory nastroju pomagają regulować poziom neuroprzekaźników w mózgu, co może pomóc w regulacji nastroju i zmniejszyć prawdopodobieństwo przeżycia epizodu maniakalnego. – Leki przeciwpsychotyczne – Leki przeciwpsychotyczne są powszechnie przepisywane w leczeniu ciężkich zaburzeń nastroju, takich jak mania. Chociaż są one pomocne w stabilizacji nastroju, często wywołują skutki uboczne, takie jak przyrost wagi, zaburzenia funkcji seksualnych i zaburzenia snu. – Leki przeciwdepresyjne – Leki przeciwdepresyjne są stosowane do stabilizacji nastroju i leczenia depresji. Nie są one tak skuteczne w leczeniu manii i często potrzebują kilku tygodni, aby zadziałać, więc wielu lekarzy przepisuje je zamiast tego do leczenia depresji. – Lit – Lit jest jednym z najczęstszych leków przepisywanych w leczeniu manii. Jest to stabilizator nastroju, który działa poprzez regulację poziomu neuroprzekaźników w mózgu. Jest to również jeden z jedynych leków, który działa zarówno w przypadku epizodów maniakalnych, jak i depresyjnych.

Terapia w leczeniu manii

Podczas ostrej fazy leczenia, nacisk kładzie się na stabilizację objawów. Mając to na uwadze, CBT jest użytecznym narzędziem w leczeniu manii. CBT pomaga osobie zidentyfikować problematyczne wzorce myślowe i zrestrukturyzować je, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia epizodów maniakalnych w przyszłości. IPT jest kolejnym użytecznym narzędziem w leczeniu manii; pomaga jednostce regulować swoje emocje i zmniejszyć ryzyko angażowania się w szkodliwe lub impulsywne zachowania. Leki – Po ustabilizowaniu stanu osoby, psychoterapia może być stosowana, aby pomóc jej nauczyć się regulować swój nastrój i zapobiec przyszłym epizodom.

Zmiany stylu życia w leczeniu manii

Nie ma jednego leku lub techniki, która wyleczy manię. Aby poradzić sobie z tym stanem, dana osoba musi dokonać wielu zmian w swoim stylu życia, w tym stosować odżywczą dietę, regularnie spać i wykonywać odpowiednią ilość ćwiczeń.

Długoterminowe zarządzanie manią

• Kształć się – zdobywanie wiedzy na temat tego stanu jest kluczem do długoterminowego zarządzania manią. Niektóre z najlepszych sposobów na to to czytanie artykułów i książek, szukanie porad u innych osób z tym samym schorzeniem oraz znalezienie internetowej grupy wsparcia. – Prowadzenie dziennika nastroju – Prowadzenie dziennika nastroju może być skutecznym sposobem na śledzenie nastroju i pomóc w identyfikacji wyzwalaczy i wzorców nastroju. Ułatwia to również dzielenie się tymi informacjami z lekarzem. – Utrzymuj kontakt – Utrzymuj kontakt z przyjaciółmi i członkami rodziny. Posiadanie silnej sieci wsparcia może pomóc Ci w radzeniu sobie ze stresem życia codziennego, zwłaszcza gdy masz do czynienia z chorobą psychiczną, taką jak mania. – Praktykuj samoopiekę – Traktuj siebie tak, jak traktowałbyś każdego innego. Zaangażowanie w regularne działania, takie jak zapewnienie sobie odpowiedniej ilości snu i stosowanie odżywczej diety, może pomóc w zachowaniu zdrowia i poprawić jakość życia.

Radzenie sobie z manią

Radzenie sobie z epizodem maniakalnym może być przytłaczające, zwłaszcza jeśli jest to Twoje pierwsze doświadczenie tego stanu. Ważne jest, aby pamiętać, że można przez to przejść, a w razie potrzeby dostępna jest pomoc.

Leki stosowane w leczeniu manii

• Stabilizatory nastroju – Stabilizatory nastroju są najczęściej przepisywanymi lekami w leczeniu manii. Są one zaprojektowane tak, aby pomóc regulować poziom neuroprzekaźników w mózgu i pomóc osobie w powrocie do normalnego, zrównoważonego nastroju. – Leki przeciwpsychotyczne – Leki przeciwpsychotyczne są zwykle przepisywane w ostateczności w leczeniu manii. Mogą one pomóc zmniejszyć prawdopodobieństwo przyszłych epizodów i pomóc osobie czuć się bardziej spokojny. Powinny być jednak stosowane oszczędnie, ponieważ mogą prowadzić do wielu szkodliwych skutków ubocznych. – Leki przeciwdepresyjne – Leki przeciwdepresyjne są zazwyczaj przepisywane w celu leczenia depresji, a nie manii. Mają one jednak właściwości stabilizujące nastrój, więc w wybranych przypadkach mogą być pomocne w leczeniu manii. – Lit – Lit jest najczęstszą metodą leczenia manii. Jest to lek starej szkoły, który okazał się skuteczny w leczeniu zarówno epizodów maniakalnych, jak i depresyjnych.