Terapia elektrowstrząsami jest stosowana przede wszystkim w leczeniu depresji, schizofrenii bądź choroby afektywnej dwubiegunowej. Ta metoda została wprowadzona do medycyny w pierwszej połowie XX wieku i jest nadal stosowana. To oznacza, że musi być skuteczna. Przez sto lat zmienił się jednak sposób przeprowadzania terapii elektrowstrząsami, dzięki czemu leczenie nie jest obecnie tak niebezpieczne i bolesne, jak było kiedyś. Większości osób elektrowstrząsy kojarzą się z bolesnym doświadczeniem. W filmach nie raz widzieliśmy tę terapię i zwykle odbywała się ona na łożu śmierci (albo przynosiła zamierzony efekt i pacjent przeżywał albo i nie). Jednak pamiętajmy o tym, że film rządzi się swoimi prawami, a rzeczywistość wygląda trochę inaczej. Zwłaszcza dziś, kiedy to medycyna jest z dnia na dzień coraz to bardziej rozwinięta. W dzisiejszych czasach elektrowstrząsy stosuje się już nie tylko w momentach krytycznych, ale także w leczeniu chorób psychicznych.
Skuteczność leczenia
Skuteczność tego typu leczenia musi być wysoka, skoro przetrwała około 100 lat. Liczne badania wskazują, że jest to wynik na poziomie 55-90%. Oczywiście wszystko zależy od konkretnego badania i grupy na której to badanie zostało przeprowadzone. Istotną zaletą elektrowstrząsów (oprócz ich wysokiej skuteczności) jest także możliwość uzyskania znacznej poprawy w stosunkowo krótkim czasie, w przeciwieństwie do leków farmaceutycznych, które zazwyczaj przynoszą oczekiwane rezultaty dopiero po kilku lub kilkunastu tygodniach. Terapia elektrowstrząsami może bowiem przynieść pierwsze efekty już po pierwszym zabiegu. W tej terapii przeprowadza się zazwyczaj zabiegi 2-3 razy w tygodniu, ale pierwsze widoczne rezultaty mogą pojawić się już nawet po pierwszym razie. U około 50% leczonych efekt terapii jest długotrwały. U drugiej połowy objawy depresji powracają najszybciej po pół roku, a najpóźniej po roku. Jeżeli epizody chorobowe powrócą niezbędne jest powtarzanie zabiegów.
Tajemnica elektrowstrząsów
Okazuje się, że jak dotąd nie odkryto mechanizmu działania terapii elektrowstrząsowej. Lekarze często jednak wskazują jako przyczynę poprawy stanu pacjenta zwiększenie syntezy oraz uwalnianie neuropeptydów i hormonów podwzgórza. Jeszcze inną hipotezą jest wpływ na neuroprzekaźniki monoaminowe. Kolejną możliwością jest zwiększenie neuroplastyczności (tworzenie połączeń między neuronami i nowymi komórkami nerwowymi) lub przez zwiększenie ilości komórek glejowych.
Wskazania do leczenia
Terapia elektrowstrząsami jest stosowana głównie w leczeniu depresji, schizofrenii bądź choroby afektywnej dwubiegunowej. Przy leczeniu depresji, tę terapię stosuje się u pacjentów u których efektu nie przyniosła terapia lekami antydepresyjnymi. Ponadto jeżeli potencjalne skutki uboczne terapii elektrowstrząsowej mają być mniejsze niż w przypadku terapii farmaceutykami, to także zaleca się użycie elektrowstrząsów. Jeszcze innym wskazaniem są pacjenci u których farmakoterapia wiąże się z wyższym ryzykiem niż ryzyko powiązane z elektrowstrząsami. Taka sytuacja dotyczy na przykład kobiet w ciąży, u których leki antydepresyjne mogą być po prostu szkodliwe dla dziecka, a także osób z chorobami somatycznymi, które przyjmują specjalne leki, które nie powinny być podawane z lekami antydepresyjnymi. Osoby, które znajdują się w ciężkiej depresji także mogą zostać poddane leczeniu elektrowstrząsami, ponieważ istotny w ich przypadku jest szybki efekt.
Przebieg zabiegu
Zabieg elektrowstrząsowy przeprowadza się stosując znieczulenie ogólne o niewielkiej dawce oraz podając leki zwiotczające mięśnie. Pozwala to uniknąć niepożądanych podczas zabiegu drgawek, które powstają samoistnie po stymulacji elektrycznej. Na głowie oraz klatce piersiowej pacjenta umieszcza się specjalne elektrody, które umożliwiają monitorowanie pracy serca i mózgu podczas trwania całego zabiegu. Elektrowstrząsy wykonuje się po umieszczeniu elektrod na głowie pacjenta. Te elektrody będą przekazywały impulsy elektryczne. To lekarz decyduje o miejscu stymulacji. Przepływ prądu prowadzi do pobudzenia tkanki nerwowej mózgu oraz wywołania napadu, którego przebieg kontrolowany jest za pomocą Elektroencefalografii (EEG) Przyjmuje się, że jest on skuteczny, gdy trwa przynajmniej 20 sekund.
Podsumowując, leczenie elektrowstrząsami może być jak najbardziej skuteczną metodą w przypadku stanów depresyjnych, lękowych oraz innych zaburzeń związanych z układem nerwowym. Skuteczność terapii jest wysoka, jednak wciąż część pacjentów obawia się o swoje zdrowie. Warto mieć na uwadze, że medycyna od czasu odkrycia elektrowstrząsów bardzo posunęła się do przodu. Ważne jest przecież, aby zawalczyć o swoje zdrowie i jeżeli inne metody leczenia nam nie pomogły, to można zdecydować się na coś bardziej inwazyjnego.
