Spis treści
Rodzaje symbiozy
- Symbioza mutualistyczna: Symbioza mutualistyczna to relacja symbiotyczna, w której oba organizmy odnoszą korzyści z interakcji. Najlepszym przykładem tego typu symbiozy jest relacja między mrówkami a mszycami. Mszyce wydzielają substancję zwaną spadzią, którą spożywają mrówki. W zamian mrówki chronią mszyce przed drapieżnikami i zapewniają im schronienie. Innym przykładem mutualizmu jest związek między porostami. Grzyb w porostach czerpie korzyści z otrzymywania dodatkowych składników odżywczych od fotosyntetyzujących alg, podczas gdy algi korzystają z ochrony ze strony grzyba.
- Symbioza komensalna: Symbioza komensalna to relacja, w której jeden organizm czerpie korzyści, podczas gdy drugi nie odnosi ani korzyści, ani szkody. Jednym z przykładów symbiozy komensalnej jest relacja między bakteriami jelitowymi a ludźmi. Chociaż bakterie te są niezbędne dla naszego trawienia i odżywiania, nie zapewniają nam żadnych korzyści.
- Symbioza pasożytnicza: Pasożytnicza symbioza to związek, w którym jeden organizm czerpie korzyści z drugiego, ale drugi jest poszkodowany przez ten związek. Jednym z przykładów pasożytniczej symbiozy jest relacja między koralowcami a algami. Korale wydzielają substancje, które uniemożliwiają algom rozwój na ich powierzchni. Algi, które zdołają rozwinąć się wewnątrz koralowca, korzystają z ochrony koralowca, podczas gdy koralowiec jest krzywdzony przez rosnące w nim algi.
- Symbioza przygodna: Symbioza adwentystyczna to związek degeneracyjny, w którym jeden gatunek czerpie korzyści z gospodarza, ale gospodarz jest poszkodowany przez ten związek. Jednym z przykładów symbiozy adwentywnej jest związek pomiędzy wodną wątrobą (Barbaeospora cavernae) i słodkowodnymi małżami (Epihaemerium transversum). Wątrobowiec wykorzystuje małże jako żywiciela, ale szkodzi przy tym małżom.
Przykłady symbiozy
- Mrówki i mszyce: Mrówki i mszyce mają mutualistyczną relację symbiotyczną. Mszyce wydzielają spadź, która jest cukrową substancją spożywaną przez mrówki. W zamian za ochronę mszyc przed drapieżnikami i zapewnienie im schronienia, mrówki spożywają spadź.
- Pszczoły i kwiaty: Pszczoły i kwiaty mają mutualistyczny związek symbiotyczny. Kwiaty produkują nektar, który jest spożywany przez pszczoły. W zamian pszczoły zapylają kwiaty.
- Porosty: Porosty mają mutualistyczną relację symbiotyczną. Grzyb w porostach czerpie korzyści z otrzymywania dodatkowych składników odżywczych od fotosyntetyzujących alg, podczas gdy algi korzystają z ochrony ze strony grzyba.
- Koral i algi: Koral ma pasożytniczy związek symbiotyczny z algami. Korale wydzielają substancje, które zapobiegają wzrostowi alg na ich powierzchni. Algi, które zdołają urosnąć wewnątrz koralowca, korzystają z ochrony koralowca, podczas gdy koralowiec jest krzywdzony przez rosnące w nim algi.
- Bakterie i ludzie: Bakterie i ludzie mają komensalną relację symbiotyczną. Bakterie w ludzkim układzie pokarmowym są niezbędne dla naszego trawienia i odżywiania, ale nie przynoszą nam żadnych korzyści.
- Pszczoły miodne i ludzie: Pszczoły miodne mają adwentystyczną relację symbiotyczną z ludźmi. Pszczoły miodne wykorzystują człowieka jako żywiciela i wyrządzają mu przy tym krzywdę.
Korzyści z symbiotycznych relacji
- Symbioza mutualistyczna: Mutualistyczna symbioza przynosi korzyści obu organizmom w związku. Związek między mrówkami i mszycami jest przykładem wzajemnie korzystnej relacji symbiotycznej.
- Symbioza komensalna: Chociaż symbioza komensalna nie przynosi korzyści obu organizmom, nie szkodzi żadnemu z nich, więc ogólnie jest korzystna. Związek między bakteriami jelitowymi a ludźmi jest przykładem symbiozy komensalnej.
- Symbioza pasożytnicza: Chociaż symbioza pasożytnicza szkodzi jednemu organizmowi, przynosi korzyści drugiemu. Związek między koralowcami i algami jest przykładem pasożytniczej symbiozy.
- Symbioza adwentystyczna: Symbioza adwentywna to związek degeneratywny, w którym jeden gatunek czerpie korzyści z gospodarza, ale gospodarzowi szkodzi ten związek. Związek pomiędzy wątrobowcem wodnym (Barbaeospora cavernae) i małżami słodkowodnymi (Epihaemerium transversum) jest przykładem adwentystycznego związku symbiotycznego.
Potencjalne negatywne skutki symbiozy
- Symbioza mutualistyczna: Nadmierna konsumpcja spadzi produkowanej przez mszyce może spowodować głód u mrówek.
- Symbioza komensalna: Bakterie jelitowe mogą również powodować choroby, gdy dostaną się do krwiobiegu.
- Symbioza pasożytnicza: Koralowce i algi żyjące razem symbiotycznie mogą doprowadzić do wyginięcia koralowców ze względu na zdolność alg do przerastania koralowców i uniemożliwienia im rozmnażania się.
- Symbioza adwentystyczna: Wątrobowiec żyjący w układzie pokarmowym małża mógłby spowodować jego zagłodzenie lub uniemożliwić mu rozmnażanie.
Symbiotyczne relacje zarządzane przez ludzi
- Pszczelarstwo: Ludzie od dawna wykorzystują pszczoły miodne jako udomowione zapylacze. W pszczelarstwie ludzie umieszczają ul w skrzynce. Pszczoły zapylają uprawy i kwiaty podczas podróży po nektar, a rolnicy mogą zbierać miód produkowany przez pszczoły.
- Symbioza roślin: Symbioza roślin to związek symbiotyczny, w którym roślina korzysta z symbiotycznych grzybów, otrzymując dodatkowe składniki odżywcze.
- Symbioza zwierząt: Symbioza zwierząt to relacja symbiotyczna, w której zwierzę korzysta z symbiotycznych bakterii, otrzymując dodatkowe składniki odżywcze.
- Inżynieria genetyczna: Naukowcy są w stanie zmodyfikować pewne typy bakterii, aby produkowały pewne substancje, takie jak insulina.
- Biopaliwo: Ludzie od dziesięcioleci zbierają i wydobywają wodór z niektórych rodzajów alg.
- Ekologia odtworzeniowa: Przywrócenie ekosystemów do ich naturalnego stanu może pomóc naprawić szkody wyrządzone przez ludzi.
- Remediacja mikrobiologiczna: Wprowadzenie pewnych rodzajów bakterii na dany obszar może pomóc w remediacji szkodliwych substancji, takich jak pestycydy.
- Kontrola biologiczna: Rodzaj biologicznej kontroli szkodników, który polega na naturalnych drapieżnikach w celu kontrolowania szkodników na danym obszarze.
- Płodozmian: Rolnicy mają możliwość rotacji upraw, aby pomóc ziemi odzyskać siły po użyciu pestycydów lub innych szkodliwych substancji.
- Biologiczna sekwestracja węgla: Uprawa roślin i drzew o wysokiej zawartości węgla może pomóc w usunięciu dwutlenku węgla z atmosfery.
Wpływ symbiozy na środowisko
- Symbioza mutualistyczna: Mutualistyczna symbioza przynosi korzyści obu organizmom w związku i przynosi korzyści środowisku. Związek między mrówkami i mszycami jest przykładem wzajemnie korzystnej relacji symbiotycznej.
- Symbioza komensalna: Symbioza komensalna nie przynosi korzyści obu organizmom, ale nie szkodzi żadnemu z nich, więc ogólnie jest korzystna. Związek między bakteriami jelitowymi i ludźmi jest przykładem symbiozy komensalnej.
- Symbioza pasożytnicza: Chociaż symbioza pasożytnicza szkodzi jednemu organizmowi, przynosi korzyści drugiemu. Związek między koralowcami i algami jest przykładem pasożytniczej symbiozy.
- Symbioza adwentystyczna: Symbioza adwentystyczna to związek degeneracyjny